Nowotwory ślinianek to rzadko występująca dolegliwość zaliczana do grupy nowotworów głowy i szyi (stanowią mniej niż 2% ogółu nowotworów występujących u człowieka). Zdecydowana większość rozwija się powoli (od kilku miesięcy, do kilku lat) w obrębie ślinianek przyusznych – pozostałe przypadki to guzy w obrębie dużych gruczołów ślinowych (w śliniankach przyusznych, podjęzykowych i podżuchwowych) oraz w okolicy małych gruczołów (w obrębie błony śluzowej jamy ustnej, jamy nosowej, krtani, gardła, zatok przynosowych).
Ponad 80% przypadków to formy łagodne, takie jak np. gruczolak wielopostaciowy. Około 20% to guzy złośliwe, które dzieli się na nowotwory o niskim i wysokim stopniu złośliwości.
Niestety nieznane są przyczyny nowotworów ślinianki – o wpływ na ich powstawanie podejrzewa się: czynniki środowiskowe i genetyczne, promieniowanie jonizujące oraz zakażenia wirusowe (wirus Epsteina-Barr i opryszczki). Łagodne guzy występują częściej u osób palących tytoń, natomiast złośliwe u osób narażonych na pył krzemowy.
Najczęściej spotykanym guzem ślinianki jest tzw. guz mieszany – najczęściej łagodny (choć może ulec zezłośliwieniu) gruczolak wielopostaciowy (adenoma pleomorphicum), stanowiący prawie 50% wszystkich przypadków nowotworów gruczołów ślinowych. Rozwija się powoli, najczęściej w śliniance przyusznej, rzadziej w podżuchwowej, bardzo rzadko w podjęzykowej. Jest guzem o gładkiej powierzchni – kulistym, twardym i bezbolesnym.
Podstawowym badaniem diagnostycznym w przypadku jego wykrycia jest biopsja cienkoigłowa, dzięki której z dużą precyzją można określić, czy jest on złośliwy czy nie. Zalecane jest również wykonanie USG szyi, aby sprawdzić okoliczne węzły chłonne.
Nowotwór usuwa się operacyjnie wraz z częścią ślinianki przylegającej lub usuwa się całą śliniankę z zachowaniem nerwu twarzowego. Gruczolak wielopostaciowy często występuje z guzkami satelitarnymi i powoduje trudno usuwalne nacieki, które mogą być źródłem wznowy – niemniej jednak w przypadku tej dolegliwości rokowania dla pacjenta są dobre. Musi on tylko pozostawać pod kontrolą specjalisty – zwłaszcza w okresie do dwóch lat po operacji.
Podstawowym objawem nowotworu gruczołów ślinowych jest pojawienie się guza. W zależności od umiejscowienia, może on powodować uwypuklenie skóry w okolicy podżuchwowej lub przedusznej oraz błony śluzowej w obrębie jamy ustnej. W przypadku nowotworów łagodnych oraz w początkowej fazie raka ślinianki skóra lub błona śluzowa nad guzem jest ruchoma względem guza i nie jest zmieniona patologicznie. W przypadkach występowania nowotworu złośliwego często dochodzi do naciekania skóry, błony śluzowej, mięśni, kości i nerwów.
Metodą diagnostyczną stosowaną w przypadku wystąpienia guza ślinianki jest biopsja cienkoigłowa, dzięki której możliwe jest rozpoznanie w 80% przypadków. W przypadku guzów z cechami złośliwości przeprowadzana jest biopsja gruboigłowa lub chirurgiczna. Nowotwory ślinianek niewykazujące cech złośliwości i z wynikiem biopsji wskazującym na nowotwór łagodny są poddawane wycięciu z marginesem tkanek niezmienionych, co wiąże się z wycięciem dużej części zdrowej ślinianki.
Nowotwory ślinianek diagnozuje i leczy w naszej klinice doświadczony specjalista – otolaryngolog zabiegowy – dr n. med. Roman Głowacki. Zapraszamy serdecznie na konsultacje Pana doktora: 18 264 40 00