Czerniak (melanoma malignum) jest jednym z najbardziej niebezpiecznych nowotworów skóry i błon śluzowych, zwłaszcza że bywa zazwyczaj zbyt późno wykryty, a dodatkowo szybciej niż inne nowotwory daje liczne przerzuty drogą naczyń chłonnych oraz krwionośnych, skutkujące wysokim stopniem śmiertelności. Co istotne – wczesne wykrycie umożliwia jego całkowite wyleczenie.
W naszym kraju co roku ten rodzaj raka dotyka około 2,5 tys. osób, z czego prawie połowa umiera ze względu na to, że za późno trafiły do lekarza. Ostatnimi laty częściej notuje się zachorowania u mężczyzn, ale jest to choroba, która może zaatakować każdego i praktycznie w każdym wieku. W przypadku osób młodych zazwyczaj czerniak występuje na klatce piersiowej – u mężczyzn, oraz na dolnych partiach nóg – u kobiet. Z kolei u osób starszych najczęściej wykrywa się go na twarzy.
Czerniak najczęściej rozwija się ze znamion barwnikowych, czyli płaskich, złośliwych plam soczewicowatych, rzadziej zaś ze znamion błękitnych oraz ze skóry niezmienionej. Z płaskich znamion barwnikowych najgroźniejsze są te silnie wybarwione, prawie czarne, całkiem płaskie lub tylko delikatnie uwypuklone, pozbawione włosów. Bardzo rzadko nowotwór rozwija się ze znamion owłosionych, ale ta zasada nie dotyczy znamion wrodzonych.
Złośliwe plamy soczewicowate występują przeważnie na twarzy, częściej u kobiet i osób w starszym wieku. Cechą charakterystyczną tych zmian jest ich bardzo ciemne zabarwienie. Plamy wolno się powiększają i mają nacieczoną podstawę. Nie należy ich mylić z pospolicie występującymi plamami soczewicowatymi, które zalicza się do łagodnych znamion barwnikowych przypominających duże piegi. Natomiast znamiona błękitne tworzą się z melanocytów znajdujących się w głębszych warstwach skóry. Stąd ich niebieskawe, czasem nawet czarne zabarwienie. Są gładkie, i nieowłosione rzadko ulegają zezłośliwieniu.
Zawsze wtedy, gdy zauważysz zmiany w już istniejących znamionach. A więc – powiększenie się znamienia, zmianę kształtu, granic, zabarwienia, świąd, pieczenie w obrębie zmiany. Niepokoić powinny też nowe znamiona, zwłaszcza te, które pojawiły się na skórze niezmienionej i są asymetryczne, mają nieregularne i nieostre granice lub różne zabarwienie, czerwoną obwódkę.
Każde znamię, które budzi niepokój lub wydaje się być inne niż wcześniej, należy pokazać lekarzowi. Może on obejrzeć je za pomocą diaskopu lub skierować cię do chirurga, który usunie zmianę i podda badaniu histopatologicznemu. Ze znamion nie pobiera się wycinków, ponieważ biopsja może być przyczyną rozpoczęcia przemiany łagodnego znamienia w nowotwór. Znamię barwnikowe usuwa się w całości z marginesem zdrowej skóry. Nie wolno robić tego metodą krioterapii ani laserem, bo po takich zabiegach nie można wykonać badania histopatologicznego.
Do czynników ryzyka czerniaka zalicza się stałe drażnienie i urazy skóry oraz długotrwałą ekspozycję na słońce. Nowotwór częściej rozwija się u osób o jasnej karnacji, które zwłaszcza w dzieciństwie były narażone na stałe działanie promieniowania słonecznego. Poważną grupę ryzyka stanowią osoby z wrodzonymi znamionami barwnikowymi, dysplastycznymi i te z dużą liczbą drobnych znamion. Zdarza się także, że czerniak występuje rodzinnie.
Zapraszamy serdecznie do Poradni dermatologicznej naszej kliniki, gdzie diagnostyką zmian barwnikowych i badaniami dermatoskopii zajmuje się doświadczona specjalistka – dermatolog, dr n. med. Magdalena Wawrzynkiewicz, z kolei wycięciem zmian zajmują się chirurdzy ogólni: lek. Michał Pasiński oraz lek. med. Borys Miśkiewicz. Znamiona można poddać badaniu histopatologicznemu: 18 264 40 00